Bankowy Fundusz Gwarancyjny

Obowiązkowy system gwarantowania depozytów w Polsce

Deutsche Bank Polska S.A. jest uczestnikiem obowiązkowego systemu gwarantowania depozytów funkcjonującego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (dalej: ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym). Celem obowiązkowego systemu gwarantowania depozytów jest zapewnienie ochrony klientom banku będącym deponentami poprzez wypłatę środków w wysokości określonej ustawą o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym w przypadku spełnienia warunku gwarancji.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny

Podmiotem odpowiedzialnym za zapewnienie funkcjonowania obowiązkowego systemu gwarantowania depozytów w Polsce jest Bankowy Fundusz Gwarancyjny będący osobą prawną wykonującą zadania określone w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.

Celem działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego jest podejmowanie działań na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego, w szczególności poprzez zapewnienie funkcjonowania obowiązkowego systemu gwarantowania depozytów.

Do zadań Bankowego Funduszu Gwarancyjnego należy w szczególności:

wykonywanie obowiązków wynikających z gwarantowania depozytów, w tym dokonywanie wypłaty środków gwarantowanych deponentom oraz
kontrola danych zawartych w systemach wyliczania podmiotów objętych obowiązkowym systemem gwarantowania, na podstawie których sporządzane są listy deponentów i należnych im środków gwarantowanych.

Dzień spełnienia warunku gwarancji

W przypadku banku dniem spełnienia warunku gwarancji jest dzień wskazany w decyzji Komisji Nadzoru Finansowego jako dzień zawieszenia działalności banku i ustanowienia zarządu komisarycznego, o ile nie został on ustanowiony wcześniej, oraz wystąpienia do właściwego sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości banku lub dzień wystąpienia przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny do właściwego sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości banku.

Co jest chronione?

W przypadku banku środkami objętymi ochroną gwarancyjną są:

środki pieniężne zgromadzone przez deponenta na rachunkach bankowych, w przypadku których deponent jest stroną umowy rachunku bankowego, niezależnie od wadliwości prawnej tej umowy, a także jej nieważności,
inne należności deponenta wynikające z następujących czynności bankowych:

– przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,

– prowadzenie innych rachunków bankowych,

– przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,

kwoty wydatkowane na koszty pogrzebu posiadacza rachunku, o ile kwoty te stały się wymagalne przed dniem spełnienia warunku gwarancji,
kwoty dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, o ile kwoty te stały się wymagalne przed dniem spełnienia warunku gwarancji,
należności deponenta wynikające z bankowych papierów wartościowych, potwierdzone dokumentami imiennymi wystawionymi przez emitenta lub imiennymi świadectwami depozytowymi, o ile zostały wyemitowane przed dniem 2 lipca 2014 r.

W przypadku prowadzenia przez bank jednego rachunku dla kilku osób (rachunek wspólny), deponentem jest każda z tych osób – w granicach określonych w umowie rachunku, a w przypadku braku postanowień umownych lub przepisów w tym zakresie – w częściach równych.

W przypadku prowadzenia przez bank rachunku powierniczego, deponentem jest każdy z powierzających w granicach wynikających z ich udziału w kwocie zgromadzonej na rachunku, a w granicach pozostałej kwoty deponentem jest powiernik.

W przypadku prowadzenia przez bank rachunku firmy inwestycyjnej lub uznanej firmy inwestycyjnej z państwa trzeciego, na którym zdeponowane są środki pieniężne powierzone przez jej klientów w związku ze świadczeniem przez tę firmę usług maklerskich, deponentem jest każdy z klientów w granicach wynikających z ich udziału w kwocie zgromadzonej na rachunku. Należności klientów niezaspokojone na tych zasadach, pozostają ich wierzytelnością do firmy inwestycyjnej.

Środkami objętymi ochroną gwarancyjną są środki w złotych lub w walucie obcej.

Wartość środków objętych ochroną gwarancyjną, powiększonych o odsetki naliczone do dnia spełnienia warunku gwarancji, zgodnie z oprocentowaniem wskazanym w umowie, niezależnie od terminu ich wymagalności, ustala się według stanu na początek dnia spełnienia warunku gwarancji.

Ustalenia wartości w złotych środków w walucie obcej dokonuje się według kursu stosowanego do ustalenia stanu ksiąg rachunkowych na dzień spełnienia warunku gwarancji.

Ochrona gwarancyjna nie obejmuje:

środków wpłaconych tytułem udziałów, wpisowego i wkładów członkowskich do spółdzielni,
środków deponenta, jeżeli środki te znajdują się na rachunkach bankowych, na których w okresie 2 lat przed dniem spełnienia warunku gwarancji nie dokonano obrotów poza dopisywaniem odsetek lub pobieraniem prowizji lub opłat, a ich suma jest niższa niż równowartość w złotych 2,5 euro – jeżeli byłyby to jedyne środki deponenta objęte ochroną gwarancyjną (do obliczenia wartości euro w złotych przyjmuje się kurs średni z dnia spełnienia warunku gwarancji, ogłaszany przez Narodowy Bank Polski),
pieniądza elektronicznego oraz środków pieniężnych otrzymanych w zamian za pieniądz elektroniczny.

Czyje środki pieniężne są chronione?

Podmiotami stosunku ochrony gwarancyjnej są Bankowy Fundusz Gwarancyjny i deponent.

Deponentami uprawnionymi do świadczenia pieniężnego z tytułu ochrony gwarancyjnej są:

osoby fizyczne,
osoby prawne,
jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną,
szkolne kasy oszczędnościowe,
pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe.

Ochroną gwarancyjną nie są objęte środki pieniężne i należności:

Skarbu Państwa,
Narodowego Banku Polskiego,
banków, banków zagranicznych oraz instytucji kredytowych,
spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych i Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej,
Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,
instytucji finansowych,
firm inwestycyjnych i uznanych firm inwestycyjnych z państwa trzeciego,
osób i podmiotów, które nie zostały zidentyfikowane przez podmiot objęty systemem gwarantowania depozytów (z wyłączeniem przypadków, gdy środki pieniężne lub należności zostały ujęte na liście wierzytelności sporządzonej w postępowaniu upadłościowym, a także w przypadku gdy wierzytelności z tytułu środków pieniężnych lub należności zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu),
krajowych i zagranicznych zakładów ubezpieczeń oraz krajowych i zagranicznych zakładów reasekuracji,
funduszy inwestycyjnych, towarzystw funduszy inwestycyjnych, funduszy zagranicznych, spółek zarządzających i oddziałów towarzystw inwestycyjnych,
otwartych funduszy emerytalnych, pracowniczych funduszy emerytalnych, powszechnych towarzystw emerytalnych i pracowniczych towarzystw emerytalnych,
jednostek samorządu terytorialnego,
organów władz publicznych państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska oraz państwa trzeciego, w szczególności rządów centralnych, regionalnych oraz jednostek samorządu terytorialnego tych państw.

Zakres ochrony

Środki są objęte ochroną gwarancyjną w banku od dnia ich wniesienia na rachunek, nie później jednak niż w dniu poprzedzającym dzień spełnienia warunku gwarancji, a w przypadku należności wynikających z czynności bankowych, o ile czynność ta została dokonana przed dniem spełnienia warunku gwarancji, do wysokości równowartości w złotych 100 000 euro – w całości.

Do obliczenia wartości euro w złotych przyjmuje się kurs średni z dnia spełnienia warunku gwarancji, ogłaszany przez Narodowy Bank Polski.

Kwota równowartości w złotych 100 000 euro określa maksymalną wysokość roszczeń deponenta w stosunku do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, niezależnie od tego, w jakiej wysokości i na ilu rachunkach w jednym banku posiadał on środki pieniężne lub z tytułu ilu wierzytelności przysługują mu należności od tego banku.

W przypadku, gdy środki lub należności deponenta będącego osobą fizyczną, pochodzą z:

odpłatnego zbycia:
– nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, jej część lub udział w takiej nieruchomości,
– prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym lub udziału w takim prawie,
– samodzielnego lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym lokalem,
– spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu o przeznaczeniu mieszkalnym lub udziału w takim prawie,
jeżeli zbycie to nie nastąpiło w ramach wykonywanej działalności gospodarczej,

wykonania na jego rzecz umownego lub sądowego podziału majątku po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej,
nabycia przez niego spadku, wykonania na jego rzecz zapisu lub otrzymania zachowku,
wypłaty sumy ubezpieczenia z tytułu umowy ubezpieczenia na życie w związku ze śmiercią osoby ubezpieczonej lub dożyciem przez nią oznaczonego wieku,
wypłaty sumy ubezpieczenia z tytułu umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków w związku z uszkodzeniem ciała, rozstrojem zdrowia lub śmiercią osoby ubezpieczonej wskutek nieszczęśliwego wypadku,
wypłaty odprawy pieniężnej na warunkach i w wysokości określonych w odrębnych przepisach,
wypłaty odprawy emerytalnej lub rentowej

– są one objęte ochroną gwarancyjną, w terminie 3 miesięcy od dnia wpływu środków na rachunek lub powstania należności, do wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy dwukrotnością limitu określonego jako równowartość w złotych 100 000 euro a sumą pozostałych środków i należności deponenta, objętych ochroną gwarancyjną, nie wyższą jednak niż limit określony jako równowartość w złotych 100 000 euro, przy czym nie stosuje się ograniczenia, że kwota określona jako równowartość w złotych 100 000 euro określa maksymalną wysokość roszczeń deponenta w stosunku do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, niezależnie od tego, w jakiej wysokości i na ilu rachunkach w jednym banku posiadał on środki pieniężne lub z tytułu ilu wierzytelności przysługują mu należności od tego banku. Po tym terminie ww. środki i należności są objęte obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów na ogólnych zasadach, tj. kwota równowartości w złotych 100 000 euro określa maksymalną wysokość roszczeń deponenta w stosunku do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

W przypadku, gdy środki pieniężne zgromadzone przez deponenta będącego osobą fizyczną na rachunkach bankowych, w przypadku których deponent jest stroną umowy rachunku bankowego, niezależnie od wadliwości prawnej tej umowy, a także jej nieważności, i inne należności deponenta będącego osobą fizyczną wynikające z następujących czynności bankowych:

przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
prowadzenie innych rachunków bankowych,
przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,

– pochodzą z wypłaty odszkodowania za szkodę wyrządzoną przestępstwem lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w art. 552 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, są one objęte ochroną gwarancyjną, w terminie 3 miesięcy od dnia wpływu środków na rachunek lub powstania należności – w całości, przy czym nie stosuje się ograniczenia, że kwota określona jako równowartość w złotych 100 000 euro określa maksymalną wysokość roszczeń deponenta w stosunku do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, niezależnie od tego, w jakiej wysokości i na ilu rachunkach w jednym banku posiadał on środki pieniężne lub z tytułu ilu wierzytelności przysługują mu należności od tego banku. Po tym terminie te środki i należności są objęte obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów na ogólnych zasadach, tj. kwota równowartości w złotych 100 000 euro określa maksymalną wysokość roszczeń deponenta w stosunku do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Roszczenie o wypłatę środków gwarantowanych należnych deponentowi ponad limit określony jako równowartość w złotych 100 000 euro w przypadkach, o których mowa powyżej, powstaje po przedłożeniu Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu przez deponenta oświadczenia o zaistnieniu takiego przypadku wraz z dokumentami to potwierdzającymi oraz po potwierdzeniu przez podmiot uprawniony do reprezentacji banku (którym może być zarząd, zarząd komisaryczny, likwidator, administrator albo pełnomocnik ustanowiony przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, a jeżeli ogłoszono upadłość banku – syndyk), że środki lub należności deponenta, co do których deponent złożył to oświadczenie, były należne deponentowi w dniu spełnienia warunku gwarancji.

W celu weryfikacji roszczeń, o których mowa powyżej, Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest uprawniony do dostępu do danych dotyczących deponentów, nieruchomości, budynków mieszkalnych oraz lokali mieszkalnych, zawartych w zbiorach prowadzonych przez podmioty lub osoby trzecie, w szczególności danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków. Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest także uprawniony do wglądu w akta księgi wieczystej dotyczącej nieruchomości lub prawa, w związku ze zbyciem których powstało roszczenie deponenta.

Zasady dokonywania wypłat środków gwarantowanych

Z dniem spełnienia warunku gwarancji deponent nabywa w stosunku do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego uprawnienie do świadczenia pieniężnego, na zasadach określonych w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.

Świadczenie pieniężne jest płatne w złotych, w terminie 7 dni roboczych od dnia spełnienia warunku gwarancji.

W przypadku, gdy spełnienie warunku gwarancji nastąpiło po wszczęciu przymusowej restrukturyzacji wobec banku, świadczenie pieniężne uznaje się za spełnione w części, w jakiej zapewniono deponentowi możliwość podjęcia środków gwarantowanych w terminie 7 dni roboczych od dnia spełnienia warunku gwarancji, przy użyciu instrumentów przymusowej restrukturyzacji.

Terminu 7 dni roboczych od dnia spełnienia warunku gwarancji nie stosuje się w odniesieniu do całości lub części świadczenia, m.in. w przypadkach, gdy:

istnieją uzasadnione wątpliwości co do poszczególnych danych na liście deponentów lub uzasadnione wątpliwości, czy deponent jest uprawniony do otrzymania środków gwarantowanych lub gdy środki gwarantowane są przedmiotem sporu sądowego,
uprawnienia z tytułu środków gwarantowanych wynikają z umowy rachunku bankowego prowadzonego w formie indywidualnych kont emerytalnych lub indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego,
wypłata środków gwarantowanych jest dokonywana ponad limit określony jako równowartość w złotych 100 000 euro.

W związku z powstaniem zobowiązania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wobec deponenta z tytułu środków gwarantowanych poszczególne wierzytelności deponenta będące podstawą wyliczenia środków gwarantowanych należnych deponentowi pomniejsza się proporcjonalnie.

W przypadku spełnienia warunku gwarancji podmiot uprawniony do reprezentacji banku, po ustaleniu stanu ksiąg rachunkowych banku na dzień spełnienia warunku gwarancji, sporządza listę deponentów na podstawie danych zawartych w systemie wyliczania banku, według stanu na dzień spełnienia warunku gwarancji.

Środki gwarantowane są płatne na podstawie danych znajdujących się w systemie wyliczania banku, po przekazaniu przez podmiot uprawniony do reprezentacji banku Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu i Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej listy deponentów sporządzonej na podstawie danych z systemu wyliczania.

W przypadku uzasadnionych wątpliwości co do poprawności poszczególnych danych z systemu wyliczania, Bankowy Fundusz Gwarancyjny dokonuje odpowiednich wypłat niezwłocznie po potwierdzeniu poprawności danych przez podmiot uprawniony do reprezentacji banku.

Wypłat środków gwarantowanych może dokonywać w imieniu i na rachunek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego podmiot uprawniony do reprezentacji banku lub inny podmiot, z którym Bankowy Fundusz Gwarancyjny zawarł umowę o dokonanie wypłat środków gwarantowanych. Decyzję w tym zakresie podejmuje Zarząd Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Bankowy Fundusz Gwarancyjny przekazuje temu podmiotowi listę wypłat zawierającą dane niezbędne do dokonywania wypłat.

Zarząd Bankowego Funduszu Gwarancyjnego określa, w drodze uchwały:

informacje o podmiocie, za którego pośrednictwem będą realizowane wypłaty środków gwarantowanych,
sposób dokonywania wypłat,
liczbę deponentów uprawnionych do otrzymania wypłat,
kwotę stanowiącą sumę środków gwarantowanych należnych deponentom uprawnionym do uzyskania wypłat, przekazywaną podmiotowi, dokonującemu wypłat środków gwarantowanych w imieniu i na rachunek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, na wypłaty środków gwarantowanych,
kwotę środków odpowiadających zobowiązaniom do zapłaty, którą podmioty objęte systemem gwarantowania zobowiązane są przekazać Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny podaje uchwałę do publicznej wiadomości w drodze ogłoszenia w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym oraz przekazuje podmiotom objętym systemem gwarantowania zobowiązanym do przekazania środków odpowiadających zobowiązaniom do zapłaty i podmiotowi, za którego pośrednictwem będą realizowane wypłaty środków gwarantowanych.

Roszczenia deponentów z tytułu gwarancji nieujawnione w ramach listy deponentów przekazanej Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, Bankowy Fundusz Gwarancyjny zaspokaja w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania danych uzupełniających listę deponentów, sporządzonych przez podmiot uprawniony do reprezentacji banku, w szczególności po ustaleniu listy wierzytelności sporządzonej w postępowaniu upadłościowym banku lub po stwierdzeniu prawomocnym orzeczeniem sądu wierzytelności wobec banku, w stosunku do którego nastąpiło spełnienie warunku gwarancji.

Jeżeli w dniu spełnienia warunku gwarancji uprawnienia z tytułu środków gwarantowanych przysługiwały następcom prawnym deponenta oraz osobom, które przedstawiły rachunki stwierdzające wysokość poniesionych przez nie kosztów pogrzebu posiadacza rachunku i osobom wskazanym w dyspozycji na wypadek śmierci, oraz niezależnie od przyczyny faktycznej lub prawnej zostały wykazane w systemie wyliczania banku jako uprawnienia poprzednika prawnego, Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest obowiązany spełnić świadczenie pieniężne z tytułu środków gwarantowanych, stanowiące kwotę obliczoną dla poprzednika prawnego.

W takim przypadku:

wysokość świadczenia zostaje określona bez uwzględnienia środków gwarantowanych, jakie mogą przysługiwać następcom prawnym oraz osobom, które przedstawiły rachunki stwierdzające wysokość poniesionych przez nie kosztów pogrzebu posiadacza rachunku i osobom wskazanym w dyspozycji na wypadek śmierci, z tytułu czynności dokonanych odrębnie od czynności będących podstawą powstania środków gwarantowanych poprzednika prawnego,
uprawnienia do odbioru środków gwarantowanych ustala się zgodnie z przepisami określającymi skutki danego rodzaju następstwa prawnego oraz zasady dysponowania majątkiem, jaki należał do poprzednika prawnego.

Jeżeli w dniu spełnienia warunku gwarancji środki gwarantowane przysługiwały deponentowi, a następnie weszły do majątku, do którego uprawnienia przysługują następcom prawnym deponenta, uprawnienia do odbioru środków gwarantowanych ustala się zgodnie z przepisami określającymi skutki danego rodzaju następstwa prawnego oraz zasadami dysponowania majątkiem, jaki należał do poprzednika prawnego.

W przypadku gdy środki zdeponowane na rachunku zostały zablokowane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, wypłatę środków gwarantowanych zawiesza się na czas trwania blokady.

Jeżeli środki zdeponowane na rachunku zostaną uznane w całości albo w części prawomocnym wyrokiem sądu za przedmiot pochodzący bezpośrednio albo pośrednio z przestępstwa przewidzianego w art. 165a lub art. 299 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny albo za korzyść z takiego przestępstwa lub za ich równowartość, przy obliczaniu świadczenia z tytułu środków gwarantowanych nie uwzględnia się środków zdeponowanych na rachunku lub odpowiedniej ich części. Środki te nie są objęte ochroną gwarancyjną w części, co do której orzeczono przepadek.

Roszczenia z tytułu gwarancji przedawniają się po upływie 5 lat od dnia spełnienia warunku gwarancji.

Z dniem spełnienia warunku gwarancji deponentowi przysługuje roszczenie do banku o zapłatę kwot ponad świadczenie pieniężne.

Deponent jest uprawniony do dochodzenia od banku roszczeń ponad świadczenie pieniężne zgodnie z przepisami prawa upadłościowego. Środki te stanowią wierzytelność deponenta w stosunku do masy upadłości banku.

Informujemy, iż więcej informacji o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i systemie gwarantowania depozytów w Polsce można znaleźć na stronach Bankowego Funduszu Gwarancyjnego: www.bfg.pl.